Pesten. Het blijft een belangrijk item. Onlangs weer is er veel aandacht uitgegaan naar het feit dat 1 op de 4 werknemers wordt gepest. Dan hebben we het over werknemers in allerlei banen, dus op kantoor, op scholen, in ziekenhuizen en ga zo maar door. Pesten is dus niet iets van alleen maar kinderen, maar gaat door als we volwassen zijn. Om pesten tegen te gaan moet je eigenlijk zorgen voor een goede, sociaal gezonde basis. Wanneer kinderen op jonge leeftijd gepest zijn, is de kans groot dat hen dit later ook overkomt. Het kan ook zijn dat zij juist gaan pesten, om te voorkomen dat ze opnieuw slachtoffer worden.
Pesten komt in allerlei soorten en maten voor. Wat kun je er tegen doen? En wat beter niet?
Pesten kun je niet stoppen
Een belangrijk punt van aandacht is dat je pesten niet weg kunt nemen. Waar mensen zijn, wordt gepest. Er hoeft maar één rotte appel in de mand te zitten om het pestprobleem te doen opduiken. Je moet je er dan, zeker in de basisschool, niet te hard op focussen om de pester te straffen of van het pesten af te krijgen. Want het zit vaak in de aard van de pester (en heel vaak ook in die van zijn of haar ouders, let maar eens op!) om te pesten. En de aard van het beestje… die verander je niet.
Maar je kunt wel op een goede manier omgaan met pesten. Bijvoorbeeld door er afspraken over te maken. Daarover laten meer.
Waarom pesten we?
Hebben pesters een reden om te pesten? Jazeker. Er zijn verschillende redenen die volwassen en jonge pestkoppen kunnen hebben. Hieronder een klein overzicht:
- Door te pesten word je zelf minder snel gepest of aangepakt, want mensen zijn bang voor je;
- Door te pesten verbloem je je eigen onzekerheden, want pesters zijn onzeker;
- Door te pesten geef je het beeld dat je sociaal sterk bent, terwijl je eigenlijk asociaal bezig bent;
- Met pesten kun je verschillende doelen bereiken, bijvoorbeeld het baantje van degene die je weg aan het pesten bent;
- Door pesten kun je leuk gevonden worden door collega’s.
De reden die kinderen hebben om te pesten zijn vaak moeilijk te omschrijven, omdat ze dit zelf vaak ook niet kunnen. Het komt dan ook vaak voort uit een gevoel van onmacht, doordat ze een vervelende thuissituatie hebben of omdat hun ouders hen geen normen en waarden hebben aangeleerd. Pesten kan dus om allerlei redenen gebeuren.
Vormen van pesten
Er zijn veel vormen van pesten. Je kunt pesten als plagen zien en het idee hebben dat je een grapje uithaalt. In dat geval is het vaak niet zo erg, want zodra de ‘pester’ (niet bewust als pester bezig) hierop wordt aangesproken en beseft wat hij of zij aanricht, stopt hij er vaak mee. Pesten kan ook gebeuren op grote schaal, als het steeds dezelfde is die als slachtoffer wordt gezien. Pesten onder meiden wordt meidenvenijn genoemd en is een serieus probleem op basisscholen en in het middelbaar onderwijs. Een groep meisjes volgt de zogenaamde Queen Bee en doet alles om haar tevreden te houden. Ook het buitensluiten en kleineren van een ander meisje. Door over haar te roddelen, haar via het internet te stalken en vervelende dingen over haar te verspreiden. Ook buitensluiten kan gezien worden als pesten.
Pestprotocollen, welk nut hebben die?
Helaas zijn er nog altijd mensen en goedgelovige intern begeleiders die denken dat een pestprotocol helpt. Dat is niet het geval. Een pestprotocol is vaak niet zichtbaar en staat stof te vangen in een kast. Als er dan gepest wordt, is het voor leerkrachten vaak een grote stap om het aan te pakken en wordt er al snel op eigen initiatief gehandeld. Met alle gevolgen van dien. Een pestprotocol heeft nut als deze past binnen de school en zichtbaar is. En zichtbaar betekent in dit geval dat gewenst gedrag wordt gezien, beloond en benoemd. Dus wat doen we wel met elkaar? Je kunt als leerkracht en als school afspreken dat pestgedrag wordt weggehaald door middel van regels en afspraken. Een voorbeeld: meidenvenijn heeft als kenmerk dat meisjes in een hoek staan te fluisteren over een ander meisje. Een regel of afspraak die dit tegen kan gaan: We praten met elkaar en sluiten niemand buiten.
Natuurlijk is dit een intensief probleem, maar op deze manier kun je wel proberen het pesten tegen te gaan.
Pesten is indirect strafbaar
Lukt het niet om het pesten tegen te gaan? Dan is het wellicht goed om te weten dat pesten bij de wet niet verboden is. Maar zaken die bij pesten aan de orde komen, zijn dat wel. Denk aan het opzettelijk beledigen van iemand, het stalken van iemand, laster en haatmails versturen. Die acties zijn zeker strafbaar. Kaart het pesten aan bij de politie. Wanneer het pesten dan doorgaat, kan een jeugdrechter besluiten dat de pester straf krijgt. Bijvoorbeeld werken voor Bureau Halt of een werkstuk maken over het leed hij of zij een ander aandoet. Op die manier zet je een drastisch middel in, maar het kan wel helpen om pestgedrag te weren.